За тэгээд өөрийнхөө бодлоор линукс үйлдлийн системийн давуу талуудыг танилцуулъя.
1. Үнэ төлбөргүй. Монголчууд бидний хувьд байнга хууль бус Үйлдлийн систем, програмууд суулгаж, эвдэж хэрэглэдэг. Үүнийгээ дагаад байнга вирустэх, эвдрэх, удаан болох, гацах асуудалтай байдаг. Хэрэв мөнгө төлж хэрэглэх болбол манай төсвөөс жилд багагүй мөнгө гадагш урсах болно. Төрийн байгууллагын нийт компьютерын тоог 30000 гэж нэг удаа сонсож байсан, үүн дээр суусан үйлдлийн систем, оффисын програмуудыг дангаар нь бодоход л асар их хэмжээний мөнгө болох тооцоо гардаг. Олон хүний мэдэх Photoshop програм гэхэд л 1 компьютерт суулгах эрх нь 600$-900$ үнэтэй байх жишээтэй. Microsoft компани нэг л өдөр манай улсыг олон улсын шүүхэд дуудахад бид нэлээдгүй өрөнд орж ч мэдэх л юм. Мэдээж мөнгөө төлөөд хэрэглэвэл Windows үйлдлийн системд ч бас давуу талууд бий л дээ. Гэхдээ л АНУ-н засгийн газар ч бас өөрсдөө нээлттэй эхийг дэмжиж, Европийн олон улс орон, хойд урд хөршүүд маань ч сүүлийн үед нээлттэй эхийн програм руу шилжих оролдлогуудыг хийж, засгийн газраасаа бодлоготойгоор хэрэгжүүлж байгаа гэсэн мэдээнүүд нэлээдгүй нийтлэгдэх болсон.
2. Вирүстдэггүй. Вирүс бараг байдаггүй, байсан ч маш цөөхөн тоотой, тэдгээр нь нэг их хор хөнөөл учруулж чаддаггүй, цөмийн код нь сайн бичигдсэн. Хүмүүсээс гүнзгий вирусээс хамгаалах мэдлэг шаардаад байдаггүй.
3. Хамгаалалт арай илүү сайтай, алдаа багатай. Учир нь хөгжүүлэгчид нь ихэвчлэн хакерууд өөрсдөө байдаг, соорс код нь ил учир маш олон програмист сайн дураараа хянаж алдаануудыг олж байдаг бол Windows-н кодыг зөвхөн ажилчид нь, зөвшөөрдөгдсөн цөөхөн хүн хянадаг болохоор дараа нь алдаа гарах магадлалтай байдаг.
4. Бараг бүх эд ангийг ямар нэгэн драйвер суулгалгүй шууд таньдаг.
5. Сонголт ихтэй олон янзын хувилбарууд байдаг. Гоё дизайнтай, энгийн ойлгомжтой, хүүхдийн, Windows-тэй адил, эсвэл хурдан ажиллагаатай, хакеруудад зориулсан, энгийн хэрэглээнд зориулсан, сургалтанд зориулсан г.м.
6. Эрх чөлөөтэй. Хэрвээ хүн өөрөө мэдлэг сайтай бол дураараа өөрчлөн өөрийн хэрэглээнд тааруулан хэрэглэх, тохируулах боломж маш өндөртэй.
7. Ихэнх тархацуудад шинэчлэлт илүү хурдан явагддаг. Windows-н хувьд шалгах хугацаа нь, дараагийн хувилбар гарах хугацаа нь илүү удаан байдаг.
8. Амьд сиди. Компьютерт суулгалгүй шууд суулгагч дискнээс үйлдлийн систем ажиллах боломж ихэнх тархцад байдаг. Хэрэв танд нэг Ubuntu-н CD байвал ямар нэгэн байдлаар үйлдлийн систем гэмтээд, яаралтай бичиг баримтаа хуулах болбол Ubuntu дискээ хийгээд л компьютер асна. Бүүр интернетэд орж, дуу сонсож, зарим програмуудыг ажиллуулж, жижиг тоглоомууд тоглох ч боломжтой.
9. Эх код нь олонд нээлттэй. Мэргэжлийнхний хувьд код нь нээлттэй учир оюутан залуусд сурах хөгжих боломж илүү олгодог, хөгжүүлэгчдийн орчин их сайтай, илүү эрх чөлөөтэй боломжуудыг олгодог. Бас шууд аваад ашиглах боломжтой байдаг. Гэхдээ мэдээж тодорхой лиценз хууль зүйн хүрээнд.
10. Өөрийн хувьд төгс төгөлдрийг бүтээх боломж. Хувь хүмүүс тэр бүр өөрчлөөд хэрэглээд байхгүй л дээ. Харин системийн администраторуудын хувьд серверээ нэг удаа тохируулахад мэдлэг, цаг их зарцуулдаг боловч яг өөрийнхөө серверт тохирсон хэмжээнд зөвхөн өөрийн 100% хүссэнээр серверийг тохируулах илүү боломжийг олгодог.
11. Монгол хэл, болон лиценз. Нийтийн хэмжээнд ярихад Линуксын хамгийн гол том давуу тал нь "Эрх чөлөө" дураараа өөрчлөх, өөрсдөө нутагшуулах, хөгжүүлэх боломж. Энэ нь бидэнд эх хэл дээрээ тооцоолуурыг хэрэглэх, өөрийн хэлийг (Монгол бичиг) өөрсдөө үнэн зөвөөр програмчлан оруулах тооцоолуурт оруулах г.м олон боломжуудыг олгож байгаа. За тэгээд хамгийн гол нь хууль ёсных нь дагуу, илүү амар хялбараар нутагшуулалт хийх боломжийг олгож байгаа нь л Линукс үйлдлийн системийн Монголчууд бидэнд олгож буй хамгийн том давуу тал байх гэж бодож байна. Дээрх хэрэглээний програм хангамжуудын хувьд бол маш олон програмууд орчуулаад Windows дээр суулгаад хэрэглэх боломжтой үнэгүй, нээлттэй эхийн програмууд ч бас байгаа л даа. Миний хувьд лав нээлттэй эхийн програм хангамж Монголчуудын хувьд илүү боломжтой, аль аль талаасаа илүү сонголт гэж боддог. Windows дээр ямарваа нэг зүйл хийх болоход лицензийн асуудлаас болоод хийх боломжгүй зүйл зөндөө байгаа.. Линукс дээр бол кодоо л ил байлгавал яаж л болж яаж өөрчлөөд хэрэглэх, тараах эрх нь бидний гарт...
12. Энгийн хэрэглэгчид шууд өөрөө форматлаж суулгаж хэрэглэх боломж илүү. Windows суулгасны дараа зарим зүйлээ таниулах, хэрэгтэй програмуудаа суулгах гээд их цаг ордог, харин Үбүнтү дээр бол суулгаад л Оффис, мессенжер гээд энгийн хэрэглээний зүйлс бараг бүгд хамт суудаг. Ганц нэгийг нэмж суулгаад л шийдэгдэнэ.
Програм нэмж суулгахад ч янз бүрийн сайт хэсэж, татаж авч, суулгах гэж хүндрэл учрахгүй, хэдэн товч дараад, эсвэл нэг тушаал бичээд л програмууд суудаг.
13. Үнэгүй тусламж авах боломжууд ч бас бусдаас дутуугүй. Маш олон хэрэглэгчдийн форум, хэлэлцүүлгүүд байдаг бөгөөд туршлагатай линукс хэрэглэгчид бусаддаа туслахдаа илүү дуртай байдаг.
За тэгээд та бүхэнд хэдэн хөгжилтэй зураг үзүүлье
Хуучин ийм байжээ:
Харин одоо ийм болсон:
Бас энэ хөөрхөн зураг
Энд линукс төрлийн үйлдлийн системийн талаар ярихад Нээлттэй эх гэсэн ойлголт гарч ирдэг. Хаалттай эх бол хэн нэг хүн ямар нэг зүйл хийгээд бусдад мөнгөөр зардаг. Харин нээлттэй эх бол хүмүүс өөрснөө нийлж бүтээгээд, гар бие оролцсон оролцоогүй бүх хүн адил тэгш эрхтэй үнэгүй хэрэглэж болдог. Хэрэглээд дадлагажих тусам хүн бүр өөрийн мэдэлгүй хөгжүүлэгч болон хувирдаг. Мөнгө төлөхгүй, өөрийн хэрэглэснээрээ хүссэнээрээ хувь нэмрээ оруулаад хөгжүүлээд хэрэглээд явдаг гэж би ерөнхийдөө ойлгодог.
No comments:
Post a Comment